Şahdut ,Pakistan Mulberry (Morus macroura)-Himalayan Mulberry
Dutların kralı olarak bilinen Şahdut yada diğer isimleriyle Himalayan Mulberry-Morus macroura-Shahtoot..
8-12 cm uzunluğunda meyveleri ile gerçekten de bu ismi hak etmektedir.
Şahdut gayet tatlı ve ahududuyu andıran bir lezzete sahiptir. Ekşi Kara Dut ile birlikte en lezzetli Siyah Dut türüdür.
Meyveler İlkbahar sonları ile yaz mevsiminin ortalarına kadar olgunlaşır.
Şahdut ağacı dikildiği ilk yıldan itibaren meyve vermeye başlar. Toprak ve kuraklığa karşı toleranslı bir ağaçtır. USDA standartlarına göre Zone 7 hatta 6 olan bölgelerde bile yetişebilir. Her türlü iklime dayanıklılığı ile meşhur bir türdür. Orijini , isminden de anlaşıldığı gibi Himalaya dağları, Pakistan ve Çin’ dir. Şahdut Pakistan’da genellikle kurutularak tüketilir ve insanlar tarafından bir şeker kaynağı olarak görülür.
Şahdut ,kışın yapraklarını döken bir ağaçtır ve boyu 6-10 m yüksekliğe ulaşabilir, çok güçlü gelişir. Dalları sarkık görünümlüdür ve sıktır. Gölge amaçlı kullanıldığında ve gerekli form verildiğinde çok çekici bir görünüme sahiptir. Yol üzerlerine dikildiğinde, meyvelerin yere düşeceğinin de dikkate alınması gerekir. Ama tavuklar için mükemmel bir besin kaynağıdır! Birçok Anadolu köyünde büyük avlularda gölgesi ve mükemmel görüntüsü için yetiştirildiğini görebilirsiniz.
Gübreleme çok da gerekli değildir ama sulama ve gübreleme meyve verimini çok olumlu etkiler ve ağaç çok hızlı gelişir.Çocukluğumdan beri gözlemlerime dayanarak şunu ifade etmek isterim, sulama dışında dut ağacına gübre verildiğini hiç tanık olmadım. Şahdut yaprakları yarı yuvarlak uçludur. Yetişkin Şahdutlarda yaprakların rengi yeşil ve koyu yeşil arasıdır. Dallanma yukarıdan daha çok dışarı doğru gerçekleşir.
Ağacın uykuda olduğu kış aylarında yan dallar budanabilir. Budama ağacın büyümesini hızlandırır ve aynı zamanda kontrollü bir gelişme sağlar.
Şahdut’ un bilinen bir zararlısı veya hastalığı yoktur. Dolayısıyla ilaçlamaya pek ihtiyaç duyulmaz. Hemen hemen tek zararlısı olan kuşlar için de favori meyvelerden biridir!
Taze meyve içeriğinde Fruktoz 14%; Glikoz 13.1%; Sakaroz 1.1%; diğer karbonhidratlar 1.8%; Vitamin C 10 mg/100 gr *(Avustralya Analiz Laboratuvarı)
Beyaz Kral Pakistan dutu ise bir kültür çeşididir ve yine Şahdut gibi uzun ve gösterişli meyvesi ile dikkat çeker.
Tozlanma :
Dut çiçekleri meyve tırtılı üzerinde oluşur. Erkek ve dişi tırtıllar farklı ağaçlar üzerinde bulunur. Erkek çiçeklerde dört adet erkeklik organı bulunurken, dişi çiçeklerde tek dişi organ dört çanak yaprak tarafından sıkıca sarılı bir şekilde bulunur. Her erkek ve dişi organ çatal şeklinde tepeciklerden , kısa boylu ve küresel yumurtadan oluşur. Her yumurta meyve yaprağı bir meyve çekirdeği olur ve bu çekirdekler kümesi birleşik bir meyve oluşturur(çoklu meyve).
Meyvedeki bütün çekirdekler tek bir çiçekten gelir. Çekirdeksiz, döllenmemiş meyveler, erkek ağaçlar tarafından tozlanma gerçekleşmediği durumlarda oluşur.
